Архітэктура Беларусі

У разнастайных стылях беларускіх цэркваў, замкаў, палацаў і крэпасцей адлюстраваны ўплыў як усходняй, так і заходняй культуры

Беларуская архітэктура праз стагоддзі

Нягледзячы на складаную  гісторыю, поўную войнаў і разбурэнняў, многія архітэктурныя каштоўнасці Беларусі захаваліся.

Найбольш старадаўнія збудаванні ў Беларусі адносяць да сярэдневякоўя.

Розныя напрамкі ў мастацтве і рэлігіі паўплывалі на фарміраванне архітэктуры Беларусі. У краіне можна знайсці ўзоры раманскага стылю і готыкі, барока і класіцызму, мадэрна і эклектыкі.

Архітэктура Брэсцкай вобласці

Брэсцкая крэпасць, пабудаваная ў 30-я гг. XIX стагоддзя, – галоўная архітэктурная славутасць Брэста.

Акрамя таго, у горадзе шмат цікавых помнікаў архітэктуры, сярод якіх:

• Сімяонаўская царква, помнік архітэктуры псеўдарускага стылю (1865) 

• Крыжаўзвіжанскі касцёл, помнік архітэктуры позняга класіцызму (1856) 

• Чыгуначны вакзал, помнік архітэктуры псеўдарускага стылю (1886)

Сярод архітэктурных помнікаў, якія захаваліся ў Брэсцкай вобласці:

• Камянецкая вежа (Белая вежа), помнік абарончага дойлідства (XIII)

• Касцёл Карла Барамеуша ў г. Пінску, помнік архітэктуры барока (XVIII) 

• Палац Бутрымовіча ў г. Пінску, помнік архітэктуры позняга барока (1784–90) 

• Палацавы комплекс у г.п. Ружаны (XVII – XVIII) 

• Косаўскі палац, помнік архітэктуры з элементамі класіцызму (XIX)

Архітэктура Гомельскай вобласці

Асноўная выдатная мясціна горада Гомеля - палацава-паркавы ансамбль, цэнтрам якога з'яўляецца палац Румянцавых-Паскевічаў, помнік архітэктуры класіцызму (1799–1819).

Сярод захаваных архітэктурных выдатных мясцін Гомельскай вобласці:

• Мазырскі касцёл і манастыр бернардзінцаў, помнік архітэктуры барока (1648) 

• Мазырскі манастыр цыстэрцыянак (1743-45) 

• Петрыкаўская Мікалаеўская царква, помнік архітэктуры псеўдавізантыйскага стылю (2-я палавіна XIX) 

• Чачэрская ратуша, помнік архітэктуры класіцызму (2-я палавіна XVIII)

Архітэктура Гродзенскай вобласці

Сярод унікальных архітэктурных помнікаў Гродна:

• Барысаглебская (Каложская) царква, помнік старажытнарускай архітэктуры (2-я палавіна XII) 

• Каралеўскі палац, помнік архітэктуры ракако (1734–51) 

• Касцёл Св. Францыска Ксаверыя, помнік архітэктуры барока (канец XVII – XVIII) 

• Манастыр францысканцаў, помнік архітэктуры барока (XVIII)

У Гродзенскай вобласці захаваліся старадаўнія замкі. Самыя вядомыя з іх:

• Мірскі замак, уключаны ў Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА – адзін з самых вядомых замкаў Беларусі, выдатны ўзор абарончага дойлідства  (XVI) 

• Лідскі замак (XIV – XV)

У ліку культавых помнікаў:

• Свята-Міхайлаўская царква ў в.Сынковічы (Зэльвенскі раён), помнік абарончага дойлідства з рысамі готыкі (XV – пачатак XVI) 

• Царква-крэпасць у в. Мураванка (Шчучынскі раён), помнік абарончага дойлідства (пачатак XVI) 

• Свята-Успенскі Жыровіцкі манастыр (XVII – XVIII)

Архітэктура Мінска і Мінскай вобласці

Горад Мінск у гады Другой Сусветнай вайны быў разбураны практычна поўнасцю. Але і тут захаваліся і былі адноўлены ў пасляваенны перыяд цікавыя помнікі архітэктуры, сярод якіх:

• Петрапаўлаўская царква, помнік архітэктуры з элементамі рэнесансу і барока (1612–1620) 

• Архікафедральны касцёл Прасвятой Дзевы Марыі (2-я палавіна XVII – пачатак XVIII) 

• Царква Аляксандра Неўскага, помнік архітэктуры рэтраспектыўна-рускага стылю (1898) 

• Кальварыйскі касцёл, помнік архітэктуры неаготыкі (XIX) 

• Касцёл святых Сымона і Алены (Чырвоны касцёл), помнік архітэктуры неаготыкі з рысамі мадэрна (1908–1910)

Асноўнымі выдатнымі мясцінамі Мінскай вобласці з'яўляюцца архітэктурныя помнікі Нясвіжа, сярод якіх:

• Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс (XVI – XIX) 

• Нясвіжскі касцёл Божага Цела, помнік архітэктуры барока (1584-93) 

• Слуцкая брама, помнік архітэктуры барока (XVII – XVIII)

Сярод вядомых архітэктурных помнікаў рэгіёну:

• Касцёл бернардзінцаў у Будславе (Мядзельскі раён), помнік архітэктуры барока (XVIII) 

• Уваскрасенскі сабор у Барысаве, помнік архітэктуры псеўдарускага стылю (1874) 

• Спаса-Праабражэнская царква ў г.Заслаўе (2-я палавіна XVI – пачатак XVII)

Архітэктура Магілёўскай вобласці

Сярод захаваных архітэктурных помнікаў старадаўняга беларускага горада Магілёва:

• Мікалаеўская царква, помнік архітэктуры барока (1669–72) 

• Станіслаўскі касцёл, помнік архітэктуры барока (1738–52) 

• Архіепіскапскі палац, помнік архітэктуры класіцызму (1780-я гады) 

• Магілёўская ратуша (XVII – XX)

Магілёўскай вобласці:

• Шклоўская ратуша, помнік архітэктуры класіцызму (канец XVIII) 

• Праабражэнская царква ў Шклове, помнік архітэктуры неарускага стылю (пачатак XX) 

• Свята-Троіцкая царква ў Быхаве, помнік драўлянага дойлідства (сярэдзіна XIX) 

• Сінагога ў Быхаве, помнік архітэктуры позняга рэнесанса (сярэдзіна XVII) 

• Бабруйская крэпасць, помнік абарончай архітэктуры (1-я палавіна XIX) 

• Быхаўскі замак, помнік палацава-замкавай архітэктуры (канец XVI – пачатак XVII) 

• Палац у Жылічах (Кіраўскі раён), помнік архітэктуры класіцызму (1830-я гады)

Архітэктура Віцебскай вобласці

Цэрквы і касцёлы Віцебскай вобласці адлюстроўваюць розныя стылі храмавай архітэктуры. У Віцебску захаваліся:

• Благавешчанская царква, помнік старажытнарускай архітэктуры (сярэдзіна XII) 

• Казанская царква, помнік архітэктуры з элементамі барока і ранняга класіцызму (1760) 

• Варварынскі касцёл, помнік архітэктуры неараманскага стылю (1785)

У беларускім горадзе Полацку захаваліся старажытныя архітэктурныя выдатныя мясціны:

• Сафійскі сабор, помнік архітэктуры XI – XVIII стст. З'яўляецца адным з трох старажытнарускіх храмаў, прысвечаных Святой Сафіі, – два іншыя знаходзяцца ў Кіеве і Ноўгарадзе 

• Спаса-Ефрасіннеўская царква, помнік старажытнарускай архітэктуры (1152–61).  На ее сценах і калонах захаваліся унікальныя старадаўнія фрэскі

Арыгінальныя помнікі храмавай архітэктуры Віцебскай вобласці:

• Касцёл Св. Іаана Хрысціцеля ў в.Камаі (Пастаўскі раён), помнік, які спалучае прыёмы і формы абарончага дойлідства, архітэктуры готыкі і рэнесанса (1603-06) 

• Храм у в.Сар'я (Верхнядзвінскі раён), помнік архітэктуры неаготыкі (1852–57)